Oikos 92

Tijd voor verbindende structuren

Edito

Economie in meervoud. Deel III. Sociale (en) solidariteitseconomie: eenheid of spreidstand?

In het laatste deel van zijn drieluik Economie in meervoud, een reeks over nieuwe vormen van economie en de ermee verbonden praktijken, onderzoekt Jef Peeters de sociale (en) solidariteitseconomie. Deze vorm van economie is er één die diversiteit als wezenlijk kenmerk van een ecologisch wereldbeeld beschouwt, en dus van elk ecologisch denken over economie. In dit stuk betracht Jef Peeters de wirwar aan interpretaties en ideeën rond deze vorm van bedrijvigheid te ontleden, om die manier collectieve actie en participatie een prominente plaats te geven in het maatschappelijk debat.

Terug van nooit weggeweest: coöperatief ondernemen. Bedrijven waar klanten, werkers of leveranciers de aandeelhouders zijn.

Hannes Hollebecq stelt zich de vraag wat er zou gebeuren bij de bedrijfsvoering van grote multinationale bedrijven, moesten hun werknemers er ook aandeelhouder zijn. Aan de hand van analogieën met het coöperatief ondernemen en hoe die laatste een antwoord kan bieden aan diverse maatschappelijke en economische uitdagingen, probeert hij hier een antwoord op te formuleren. Daar waar de staat en markt falen, kunnen coöperaties het hoofd bieden aan de problemen die zich aandienen, kunnen ze het doel en de werking van hun onderneming sterk meebepalen, vloeit het geconsumeerde geld niet naar anonieme aandeelhouders en kunnen de ondernemingen zich extra wapenen tegen grote spelers.

Over identiteit, canonisering en burgerschap

Op 2 oktober werd de rechts-identitaire Vlaamse regering geïnstalleerd. Geen klimaat- noch armoedebestrijdingsdoelstellingen zijn er in het regeerakkoord te vinden. Het gaat bovenal om een ideologisch, nationalistisch manifest, waarin de Vlaamse Canon en het geroffel rond Vlaamse grootheid het zicht op de werkelijke wereld benevelen. In dit stuk analyseert Guido Deraeck ideeën rond identiteit, canonisering en burgerschap in de context van dit recent uitgebrachte Vlaamse regeerakkoord.

Interview met Joke Hermsen

Voor Oikos interviewde Merlijn De Rijcke de Nederlands filosofe Joke Hermsen. In haar recentste essay, Het tij keren, onderzoekt Hermsen het hedendaagse sociale en ecologische verzet aan de hand van de filosofie van Hannah Arendt en Rosa Luxemburg. Ze legt o.a. uit hoe de toegenomen actiebereidheid in verschillende segmenten van de samenleving op een mogelijk kantelpunt in onze recente geschiedenis wijzen. Het is volgens haar een verhaal van hoop en verbondenheid, van burgerschap en emancipatie.

Wanneer ministers huilen

In dit kritische stuk, dat Boujdaini schreef in het kader van Ecopolis dit jaar, analyseert ze de Klimaatgeneratie, een generatie waarin ze zichzelf (te) weinig herkent.  Ze doet een actieve oproep om de klimaatstrijd uit haar apolitieke comfortzone te halen om op die wijze terug een sociale strijd te worden. Ze vindt geen hoop in de generatie die haar eigen machtspositie niet in vraag wenst te stellen, wel vindt ze hoop in de mensen die ondanks de tegenwerking blijven strijden, die durven af te wijken van het sociaal aanvaardbare en die routes nemen die door anderen gezien worden als plaatsen waar ze niet mogen komen.

Drie gedichten

‘De derde stedelijke revolutie’ van Grenoble

In zijn boek ‘Rebelse plekken’ onderneemt Walter Lotens een zoektocht naar nieuwe initiatieven die haaks staan op het dominante neoliberale denken. ‘Commons’ en ‘municipalisme’, twee begrippen die dicht bij elkaar aanleunen, behoren tot die mondiale en hoopvolle grondstroom. Op vele plaatsen zijn het geen abstracties meer, maar beginnen ze stilaan tot het nieuwe normaal van het dagelijkse leven te behoren In dit artikel gaat hij in Europa, met focus op Grenoble, op zoek naar initiatieven van commons en municipalisme die op boeiende wijze het organiseren van hoop weten te concretiseren.

Artificiële Intelligentie. Deel 1. Mens zijn in het tijdperk van algoritmen. De mens wordt machine, de machine wordt mens.

In het eerste van twee stukken over artificiële intelligentie werpt Rudi Van de Velde een blik op de verstrengeling van biologie en technologie. Hij legt uit hoe biologie steeds meer de vorm aanneemt van technologie, en omgekeerd. Verder zoomt hij in op de mogelijkheden en gevaren van algoritmen en de gevaren voor onze privacy die dit met zich meebrengt: wat gebeurt er als mensen iets ontwikkelen dat ze zelf niet meer tot in detail begrijpen?

Uitgelezen: Tovenaars en profeten in de ecologische strijdarena

In deze recensie bespreekt Roger Jacobs het nieuwe boek van wetenschapsjournalist Charles C. Mann, dat de titel De Tovenaar en de Profeet. Twee grondleggers en hun concurrerende ideeën over een leefbare toekomst op onze planeet draagt. Het werk onderzoekt de ideologisch ingekleurde geschiedenis van het ecologische denken sinds het einde van de 19de eeuw. Mann stelt zich de vraag of het in de toekomst mogelijk zal zijn de almaar toenemende wereldbevolking van een middenklasse-bestaan te voorzien en probeert hier, aan de hand van de figuren van een tovenaar en een profeet, antwoord op te vinden.