Oikos 74
Terwijl meer en meer landen de moderne economische aanpak gebaseerd op competitie en massaconsumptie overnemen, lijkt Europa op het einde van haar verhaal te zijn gekomen, stelt Dirk Holemans. De aanpak van de recente financieel-economische crisis bevestigt dit gevoel van inhoudelijke leegte. Buiten een krampachtige poging om de economische motor van de 20ste eeuw weer op gang te krijgen op basis van een soberheidsbeleid, is er weinig ruimte voor innovatieve trajecten naar een duurzame toekomst.
Een wake up call van Holemans: waren de voorbije twee eeuwen deze van de sociale strijd en haar verworvenheden, dan is het nu tijd voor een massale sociaalecologische strijd, een waarin we ons als burgers terug organiseren rond concrete strijdpunten. Een mondiale elite die zonder mededogen mensen, landen en natuur uitstoot, op zoek naar het laatste procent rendement, is immers een wereld zonder democratie. Het komt erop neer ons 500 jaar oude paradigma van het Westen, ‘macht en beheersing’, om te buigen naar een nieuw toekomstverhaal, onder Holemans noemer van ‘Ecopolis’: van tweedeling naar verbondenheid, van grensland naar zelfbegrenzing, van een economie van competitie en efficiëntie naar samenwerking en sufficiëntie…
Wat als we nu eens ‘welzijn als ultieme winstprincipe’ hanteerden, stelt Eddy Van Tilt. De auteur van het recente boek De schaduw van de verlichting. De westerse worsteling met welzijn schetst treffend de schaduwkant van onze huidige leefwijze op ons welzijn: ‘armoede, in de oorspronkelijke zin van ‘met een verdwaald gemoed door het leven gaan, is hét existentieel probleem van deze tijden.’
Burgers nemen in heel Europa hun toekomst in handen. Dat is de boodschap van het boek Het klein verzet van Tine Hens, dat recent verscheen bij EPO in samenwerking met Denktank Oikos. Het is het resultaat van gedegen en doorleefde onderzoeksjournalistiek. Tijdschrift Oikos publiceert met plezier een deel van het boek, dat toont dat ook in Portugal niet alleen de crisis heeft toegeslagen, maar ook en vooral dat mensen een nieuw alternatief aan het ontwikkelen zijn.
Verder een interview met Chantal Mouffe over de broodnodige versterking van het politiek bewustzijn, en een pleidooi van Barbara Unmüßig, voorzitter van de Heinrich Böll Stichting, om tegenover de tendens van monetarisering van de natuur het voorzorgprincipe te bekrachtigen.
Een ontluisterend staaltje van ‘democratische besluitvorming’ leren we kennen in een artikel van Bart Staes & Petra De Sutter: Chemische industrie pleegt een coup op EU-wetgeving over hormoonverstorende stoffen. Na toenemend wetenschappelijk bewijs over de gevaren van hormoonverstorende stoffen wordt de Europese Commissie verplicht om op de proppen te komen met duidelijke criteria om deze stoffen te reguleren. Maar wat volgde, was een coup van de chemische industrie op het wetgevende proces met als doel de miljardenwinst te vrijwaren.
In de rubriek Aangeboden: Smartphones maken ons minder SMART, van Marleen Verbruggen, en een open denkoefening van Stefaan Segaert rond de financiële en sociale architectuur van een lokale ruilhandelskring: van LETS naar LETS-plus?
In de rubriek Literair: gedichten van Alain Delmotte (Leerdicht Over De Bomen, Ontmoeting op weg naar school, Vier wandelingen in het Astridpark Kortrijk, Leerdicht over het ademhalen), een tekening van Redmond, en drie publicaties uit Ecopolis EcoFuture: een kortverhalenwedstrijd voor jong schrijftalent dat verder kijkt dan morgen.